Stwierdzenie nieważności małżeństwa
Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego
W kościele katolickim nie ma rozwodów, nie można też unieważnić małżeństwa, ale sąd biskupi może orzec nieważność małżeństwa, czyli stwierdzić, że nigdy ono nie istniało.
I właśnie to orzeczenie dość powszechnie i mylnie uważane jest za "rozwód kościelny".
Procedura stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego składa się z kilku etapów:
Przygotowanie i złożenie tzw. skargi powodowej
W skardze powodowej należy wyjaśnić, na jakiej podstawie domagamy się stwierdzenia nieważności małżeństwa i podaje określone przyczyny.Przyczyny nieważności małżeństwa
Najczęściej jako przyczyna nieważności małżeństwa podawana jest niezdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich (np. troski o potomstwo oraz jego wychowanie, a także troski o współmałżonka).Może ona wynikać z alkoholizmu, czy narkomanii oraz z różnego rodzaju zaburzeń osobowości (np. psychopatia, uzależnienie od rodziców, patologiczna zazdrość, czy bardzo poważna niedojrzałość emocjonalna).
Stwierdzenie nieważności małżeństwa może nastąpić na wskutek choroby psychicznej (np. schizofrenii), nawet jeśli choroba nie była ukrywana, a istniała w chwili zawarcia małżeństwa.
Inne powody to:
- impotencja, wykluczenie posiadania dzieci oraz zawarcie pod przymusem.
Wraz ze skargą składa się oryginał świadectwa ślubu, a także dokument potwierdzający stan cywilny (najczęściej jest to kopia wyroku rozwodowego).
Uwaga! Niektóre sądy wymagają również dołączenia świadectw chrztu stron).Należy również złożyć listę świadków oraz inne dowody którymi się dysponuje (np. dokumentacja medyczna, listy, e-maile).
Wzór skargi powodowej o nieważność małżeństwa
Wezwanie do zawiązania sporu
Sąd wysyła do obu stron tzw. wezwanie do zawiązania sporu i na podstawie uzyskanych odpowiedzi orz skargi powodowej wydawany jest dekret, który ustala przedmiot sporu, czyli wskazuje z jakiego tytułu/tytułów będzie badał ważność małżeństwa.Postępowanie dowodowe
Na tym etapie strony składają wyjaśnienia, przesłuchiwani są świadkowie, powołuje się biegłych.Można też składać dokumenty. Później są wyznacza dziesięciodniowy termin, w którym strony mogą zapoznać się z zebranym materiałem dowodowym, a po tym terminie Obrońca Węzła Małżeńskiego przedstawia uwagi przedwyrokowe, w których wskazuje te okoliczności znajdujące się w aktach sprawy, które przemawiają za ważnością małżeństwa.
Uwaga! Strona (lub jej adwokat) mają prawo do złożenia odpowiedzi na te uwagi.
Wyrok sądu duchownego
Jeśli sąd orzeknie nieważność małżeństwa, to wtedy sprawa trafia z urzędu do trybunału drugiej instancji (regułą jest to, że przychyla się on do orzeczenia sądu pierwszej instancji), a jeśli nie - to strony mają prawo złożyć apelację do trybunału wyższej instancji.Według prawa kanonicznego postępowanie w trybunale pierwszej instancji powinno trwać do roku, zaś w trybunale drugiej instancji do sześciu miesięcy.
Uwaga! W praktyce trwa to nawet 3-5 lat.Koszty całego postępowania, w zależności od diecezji, wynoszą 500-2000 zł.
Można jednak złożyć wniosek o ich umorzenie. na każdym etapie postępowania można skorzystać z pomocy adwokatów kościelnych (mianuje ich biskup). Listy adwokatów dostępne są w sądach diecezjalnych.
Komentarze