Podział majątku wspólnego u notariusza - ile kosztuje?
Ile kosztuje podział majątku wspólnego u notariusza?
Rozwodzący się małżonkowie, którzy potrafią ze sobą rozmawiać bez pośrednictwa sądu i składnikiem ich majątku są nieruchomości (mieszkanie, działka, lokal użytkowy) powinni udać się do notariusza, bo inaczej ich umowa będzie nieważna.
Są przypadki, że jedynym majątkiem rozstających się małżonków jest obciążone kredytem mieszkaniem. I wtedy żona mówi: biorę mieszkanie, a mąż: a ja mam kredyt z głowy.
Uwaga! Dopóki bank nie wyrazi zgody, to małżonkowie oboje są dłużnikami.
Według przepisów, nie można dokonywać podziału długu, jeśli wierzyciel nie wyrazi na to zgody. Przejęcie długu, to umowa zawarta między wierzycielem a dłużnikiem. Przejęcia dzielą się na zwalniające i niezwalniające.
Na przejęcie zwalniające zgodę musi wyrazić sąd. Inaczej wygląda to w przypadku przejęcia niezwalniającego, które oznacza, że ten z małżonków, który bierze zadłużone mieszkanie, daje gwarancje drugiemu, że bank nie będzie żądał od niego spłat. Jednak nadal oboje są dłużnikami banku.
Koszt podziału majątku wspólnego u notariusza
Wynagrodzenie notariusza ustala się umownie. Nie może być ono jednak wyższe, niż wynoszą maksymalne stawki taksy notarialnej, które określone są w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości (DZU nr 148, poz 1564 ze zm.)
Koszt podziału majątku u notariusza zależy od ogólnej wartości dzielonego majątku. I tak:
- do 3000 zł - 100 zł;
- powyżej 3000 do 30 000 zł - 100 zł plus 3 % od nadwyżki powyżej 3000 zł;
- powyżej 10 000 do 30 000 zł - 310 zł plus 2 % od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
- powyżej 30 000 do 60 000 zł - 710 zł plus 1 % od nadwyżki ponad 30 000 zł;
- powyżej 60 000 do 1 000 000 - 1010 zł plus 0,4 % od nadwyżki ponad 60 000 zł;
- powyżej 1 000 000 do 2 000 000 zł - 4770 zł plus 0,2 % od nadwyżki ponad 1 000 000 zł;
- powyżej 2 000 000 zł - 6770 zł plus 0,25 % od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w wypadku czynności, które dokonywane są pomiędzy osobami, które zaliczane są do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn - nie więcej niż 7500 zł.
Uwaga! Od wynagrodzenia notariusza i opłat za odpisy liczony jest 22 % VAT, który obciąża klienta. Koszt za odpisy i wpisy wynosi 6 zł od strony + 23 % VAT.
Podział majątku wspólnego małżonków
Fragment poradnika Karola Jokiela Podział majątku wspólnego małżonków»
Skład majątku wspólnego małżonków
Aby odpowiedzieć na pytanie o skład majątku wspólnego małżonków, należy rozpocząć od uświadomienia sobie, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy samego prawa, bez potrzeby składania przez nich jakichkolwiek oświadczeń woli, wspólność majątkowa (nazywana również wspólnością ustawową) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.
Wspólność majątkowa nie powstanie, jeżeli przed zawarciem małżeństwa przyszli małżonkowie zdecydują się na umowę majątkową małżeńską, wprowadzającą np. rozdzielność majątkową (potocznie umowę taką nazywa się intercyzą).
1 Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (tekst pierwotny: Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Należy nadto zapamiętać ogólną zasadę, że przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich należą do majątku wspólnego bez względu na to, czy nabyte zostały ze środków pochodzących z majątku wspólnego, czy też z dochodów z majątku osobistego każdego z małżonków. Nieliczne wyjątki od tej zasady omówiono w rozdziale 2.3.
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wyczerpująco zostały one wymienione w przepisie art. 33 K.r.io., o którym szerzej w rozdziale 2.3.
Pojęcie przedmiotu majątkowego
Powyżej wskazano, że majątek wspólny małżonków tworzą nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przedmioty majątkowe. Co więcej, przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Pojęcie „przedmiotu majątkowego” należy rozumieć bardzo szeroko. Obejmuje ono wszelkie prawa przedstawiające wartość dającą się wyrazić w pieniądzu, w tym:
• prawa własności (np. rzeczy ruchomych: samochodu, kina domowego, i nieruchomości: gruntu, lokalu mieszkalnego),
• prawa użytkowania wieczystego,
• ograniczone prawa rzeczowe (np. służebności, spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu),
• inne prawa bezwzględne i względne (w tym np. wierzytelności wynikające z zawartych umów)
• oraz środki pieniężne.
Do kategorii pojęciowej „przedmiotów majątkowych” zaliczyć również należy posiadanie rzeczy, chociażby było bezumowne lub nawet bezprawne (np. posiadanie rzeczy zawłaszczonej), a także oczekiwanie prawne, tzw. ekspektatywę (np. ekspektatywę odrębnej własności lokalu, czyli roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu powstające już z chwilą zawarcia umowy o budowę budynku mieszkalnego pomiędzy członkiem spółdzielni mieszkaniowej a spółdzielnią, stosownie do art. 19 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych²).
2 Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. (Dz. U. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).
Przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego
Jak wskazano na wstępie rozdziału drugiego, majątek wspólny małżonków tworzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, zasadniczo bez względu na to, czy nabycie owych przedmiotów majątkowych nastąpiło ze środków pochodzących z majątku wspólnego, czy też z dochodów z majątku osobistego każdego z małżonków.
W szczególności przedmiot majątkowy nabyty w czasie trwania wspólności ustawowej, co do zasady, będzie stanowił element majątku wspólnego małżonków, choćby nawet faktura dokumentująca nabycie została wystawiona tylko na jednego małżonka lub w księdze wieczystej nabytej nieruchomości został wpisany tylko jeden małżonek.
Innymi słowy, chociaż K.r.io. nie ustanawia wyraźnie domniemania prawnego na rzecz przynależności składników mienia małżonków do majątku wspólnego, to jednak z jego przepisów (art. 31 oraz art. 33 K.r.io.) wynika, że zasadą jest poddanie wspólności ustawowej ogółu przedmiotów majątkowych należących do małżonków, a przynależność przedmiotów majątkowych do ich majątków osobistych ma charakter wyczerpująco wymienionych wyjątków (patrz rozdział 2.3.).
Z tego właśnie powodu nie sposób szczegółowo wymienić wszystkich przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego małżonków. Nie czyni tego również ustawodawca, który jednoznacznie przesądza przynależność do tegoż majątku, tytułem przykładu, podstawowych przedmiotów majątkowych, takich jak:
1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków (art. 31 § 2 K.r.io.).
Podział majątku wspólnego
Drogi do podziału majątku wspólnego
Konsekwencją zastosowania przepisu art. 46 K.r.io. (patrz rozdział 4.1.) dział majątku wspólnego małżonków może nastąpić bądź na mocy umowy pomiędzy obojgiem małżonków (byłych małżonków) lub ich następcami prawnymi (np. dziećmi zmarłego – w razie śmierci jednego z małżonków), bądź na mocy orzeczenia sądu wydanego na żądanie (wniosek) któregokolwiek z małżonków (byłych małżonków). Wybór pomiędzy tymi drogami zależy wyłącznie od woli samych małżonków (byłych małżonków), ewentualnie od ich następców prawnych (np. dzieci zmarłego – w razie śmierci jednego z małżonków).
Każda ze wspomnianych możliwości podziału majątku wspólnego zostanie szczegółowo omówiona poniżej. W tym miejscu warto jedynie wskazać, że droga sądowa zazwyczaj będzie mniej kosztowna (o ile nie korzystamy z usług profesjonalnego pełnomocnika), zwłaszcza gdy w skład majątku wspólnego wchodzi mieszkanie (dom).
Zawarcie zaś umowy regulującej podział majątku wspólnego będzie z kolei rozwiązaniem umożliwiającym szybsze załatwienie sprawy, o ile pomiędzy małżonkami (byłymi małżonkami) panuje zgoda co do sposobu podziału majątku. W razie braku takiej zgody małżonkom (byłym małżonkom) pozostanie tylko droga postępowania sądowego. Należy przy tym wspomnieć, że możliwe jest ograniczenie umownego podziału majątku wspólnego tylko do części tego majątku (np. do tej części, co do której pomiędzy małżonkami panuje zgoda w kwestii podziału).
Na marginesie warto wspomnieć, że zgodnie art. 58 § 3 K.r.io. „na wniosek jednego z małżonków sąd może już w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu”. Korzystając z tej drogi, unika się osobnego, sądowego postępowania o podział majątku lub konieczności zawierania stosownej umowy.
W praktyce tego typu sytuacje – czyli orzekanie o podziale majątku wspólnego przez sąd rozwodowy – są jednak dosyć rzadkie. Po pierwsze dlatego, że małżonkowie nie zawsze są świadomi tej możliwości prawnej, po drugie dlatego, że rzadko panuje pomiędzy małżonkami zgoda co do składu majątku wspólnego i sposobu jego podziału, po trzecie wreszcie – dlatego, że sądy niechętnie komplikują sobie postępowanie rozwodowe elementami dodatkowymi, jak np. kwestią podziału majątku wspólnego rozwodzących się małżonków.
W kontekście tej ostatniej uwagi można powołać się na uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 13 stycznia 1978 r. (III CZP 30/77), w której Sąd Najwyższy wyjaśnił m.in., że przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania, w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 58 § 3 K.r.io., tylko gdy:
1. między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku oraz gdy
2. wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności bądź też tych okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego jedynie w ograniczonym (niewielkim) zakresie.
Stąd jeżeli w ocenie sądu rozwodowego dokonanie podziału majątku wspólnego, nawet tylko częściowego, powodowałoby nadmierną zwłokę postępowania, to sąd w odrębnym postanowieniu albo w sentencji wyroku rozwodowego pozostawi bez rozpoznania wniosek o taki podział. Decyzja taka nie podlega odrębnemu zaskarżeniu.
Sposoby umownego podziału majątku wspólnego
Przy określeniu sposobu podziału majątku wspólnego, jak i poszczególnych przedmiotów majątkowych wchodzących w skład tego majątku, w drodze umowy pomiędzy małżonkami (byłymi małżonkami) obowiązuje podstawowa zasada, że strony mogą swobodnie, wedle własnej oceny, określić sposób takiego podziału, jeżeli tylko uczynią to zgodnie.
W szczególności małżonkowie (byli małżonkowie) mogą wybrać jeden z następujących sposobów podziału:
Podział fizyczny rzeczy z ewentualnym wyrównaniem (poprzez dopłaty)różnicy wartości części powstałych z podziału
Przykład
Pani Maria i pan Jan są właścicielami budynku wchodzącego w skład majątku wspólnego. Budynek jest dwukondygnacyjny, tak że da się w nim wyodrębnić dwa osobne mieszkania po ewentualnym dobudowaniu drugiego wejścia do budynku. Dlatego też pani Maria i pan Jan zdecydowali o dokonaniu fizycznego podziału wspólne nieruchomości w ten sposób, że pani Maria zajmie dolną kondygnację budynku, zaś pan Jan górną.
Przyznanie całej rzeczy jednemu z małżonków (byłych małżonków) na wyłączną własność z ewentualnym zastrzeżeniem spłat na rzecz drugiego małżonka (byłego małżonka)
Przykład
Pani Maria i pan Jan są właścicielami budynku wchodzącego w skład majątku wspólnego. W budynku nie da się wyodrębnić osobnych mieszkań. Dlatego też pani Maria i pan Jan zdecydowali, że w wyniku podziału majątku wspólnego budynek przypadnie w całości pani Marii. Pan Jan otrzyma za to samochód, większą część wspólnych oszczędności, a nadto spłatę od żony (byłej żony) w kwocie 100 000 zł, rozłożoną na pięć równych, corocznych rat w kwocie 20 000 zł, każda płatna do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
Sprzedaż przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży (podział cywilny)
Przykład
Pani Maria i pan Jan są właścicielami budynku wchodzącego w skład majątku wspólnego. W budynku nie da się wyodrębnić osobnych mieszkań (dlatego w grę nie wchodzi podział fizyczny).Małżonkowie (byli małżonkowie) nie potrafili również dojść do porozumienia,któremu z nich ma przypaść budynek w całości, a nadto nie mogli uzgodnić wysokości ewentualnych spłat, a to z uwagi na rozbieżności co do wartości rynkowej dzielonej nieruchomości. Dlatego też pani Maria i pan Jan zdecydowali, że sprzedadzą nieruchomość, a z uzyskanej kwoty, którą podzielą po połowie, kupią dwa osobne mieszkania.
To Ci może pomóc
Jeśli planujesz rozwód lub separację, masz problemy z alimentami, nie wiesz, jak postępować na sprawie rozwodowej - Kliknij i sprawdź»Czeka Cię podział majątku wspólnego? Boisz się, bo nie wiesz, ile to kosztuje, jak przeprowadzić taki podział i jak nie stracić mieszkania, samochodu ani oszczędności swojego życia? - Kliknij i sprawdź»
Komentarze