Niegodność dziedziczenia

Spadkobierca niegodny dziedziczenia 

Nie każda osoba może być spadkobiercą, nawet jeśli wskazuje na to testament czy ustawa. Zdarza się, ze z uwagi na stosunek lub zachowanie wobec spadkodawcy spadkobierca może zostać za niegodnego dziedziczenia.

Uwaga! Taka decyzja może być podjęta tylko przez sąd 

Kto może wystąpić o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia? 

Może to zrobić osoba, "która ma w tym interes prawny", a to oznacza każdego, kto na takim rozstrzygnięciu może skorzystać np. osoby, którym przydałby się udział spadkobiercy uznanego za niegodnego dziedziczenia, spadkobiercy obciążenie zapisami, uprawnieni do zachowku, dzieci i wnuki osoby, która zrzekła się prawa do spadku.

Pozew o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia 

Należy go złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania nie da się ustalić, to do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

Jeśli wartość udziału spadkowego przekracza kwotę 75 tys. zł - właściwy jest sąd okręgowy.

Uwaga! Żądanie trzeba zgłosić w ciągu roku, licząc od dnia, w którym dowiedziałeś się o przyczynach niegodności dziedziczenia. Nie później jednak niż 3 lata od dnia otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Trzeba też przedstawić świadków, którzy potwierdzą naganne zachowanie spadkobiercy. 

Wzór pozwu o uznanie spadkobiecy za niegodnego dziedziczenia 

Kiedy spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia?

Może być uznany z niegodnego tylko w trzech przypadkach, gdy:

• popełnił umyślnie ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy (przepisy nie precyzują tego określenia. Przyjmuje się, że chodzi m.in. o zabójstwo lub jego próbę, podżeganie do takiej zbrodni, ciężkie pobicie, znęcanie się, doprowadzenie do próby samobójczej, pozbawienie wolności);

Uwaga! Na równie z przestępstwem popełnionym traktowane jest usiłowanie przestępstwa i pomocnictwo. 

• podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu z tych czynności, np. groził spadkodawcy wyrządzeniem krzywdy jego najbliższym, jeśli nie sporządzi testamentu o określonej treści;
• umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił go lub przerobił albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.  

Jeśli są podejmie decyzję o uznaniu spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, nie dostanie on należnej mu części majątku, nawet gdy nie został wydziedziczony. 

Uwaga! Spadkobierca niegodny dziedziczenia traktowany jest podobnie jak w przypadku zrzeczenia się dziedziczenia  - jakby nie dożył otwarcia spadku. A skoro tak, to w jego miejsce "wchodzą" jego zstępni - dzieci, wnuki. 

Kiedy spadkobierca nie może być uznany za niegodnego dziedziczenia? 

Jeśli spadkodawca mu przebaczył. Gdyby w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, np. nie był w pełni poczytalny, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z tzw. dostatecznym rozeznaniem, czyli spadkodawca miał świadomość tego, co spadkobierca zrobił.

Fakt przebaczenia należy udowodnić, przedstawiając:

• zeznania świadków;
• dokument - jeśli przebaczenie nastąpiło pisemnie;
• przedstawienie określonych zdarzeń faktycznych, np. zmiana testamentu na korzyść spadkobiercy niegodnego dziedziczenia po ujawnieniu jego działania.