Kto dziedziczy spadek, gdy nie ma testamentu?
Spadek. Kto dziedziczy, gdy nie ma testamentu?
Gdy nie ma testamentu, dochodzi do
dziedziczenia ustawowego. Krąg spadkobierców można podzielić na
pięć grup, dziedziczących w określonej kolejności.
Kto dziedziczy spadek: małżonek i dzieci
Jako pierwsi do spadku powołani są małżonek (przypada mu nie mniej niż jedna czwarta całości spadku) oraz dzieci. Dzieci dziedziczą w równych częściach, niezależnie od tego, czy urodziły się w małżeństwie, poza nim, czy też są adoptowane.
Uwaga! Jeżeli któreś z dzieci nie dożyło otwarcia spadku, udział, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom.
Kto dziedziczy spadek: gdy nie ma
dzieci
W sytuacji, gdy nie ma dzieci ani wnuków, spadek dziedziczy małżonek oraz rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, którzy dziedziczą równocześnie z małżonkiem, wynosi jedną czwartą całości spadku.
Przy braku zstępnych oraz małżonka cały spadek przypada rodzicom spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział, który by mu przypadał, przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy (w częściach równych).
Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, należny mu udział spadkowy przechodzi na zstępnych, czyli dzieci lub wnuki.
W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, a także rodzeństwa i jego zstępnych, cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli natomiast któryś dziadek lub babcia nie dożył otwarcia spadku, udział, który by mu przypadał, przechodzi na jego zstępnych. Możliwe jest zatem dziedziczenie przez wujów i ciotki, a w razie ich braku także przez kuzynów.
Kto dziedziczy spadek: powinowaci
Kiedy nie ma małżonka i krewnych, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to dziedziczenie przez pasierbów.
Uwaga! Przy czym nie ma znaczenia, czy w chwili otwarcia spadku ich matka lub ojciec pozostawał w formalnym związku ze spadkodawcą. Ważne, ze kiedykolwiek był. Nawet jeśli doszło do rozwodu. Powinowactwo wygasa jedynie w przypadku unieważnienia małżeństwa.
Kwestia utrzymywania relacji ze spadkodawcą w świetle prawa nie ma znaczenia, a to oznacza, że rodzina czy powinowaci mogą otrzymać majątek, nawet jeśli od lat nie utrzymywali z krewnymi kontaktów.
Listę spadkobierców ustawowych zamykają gmina i Skarb Państwa, którzy przyjmują spadek, gdy nie ma spadkobierców w czterech poprzednich grupach lub są, ale podejmują decyzję o odrzuceniu schedy.
Jak szukać testamentu?
Kiedy umiera Twój bliski, powinieneś upewnić się, czy nie zostawił testamentu – bo to on jest w pierwszej kolejności brany pod uwagę w sprawach spadkowych. W tym celu możesz udać się do dowolnej kancelarii notarialnej, okazać akt zgonu spadkodawcy i sprawdzić, czy zarejestrował on dokument w Notarialnym Rejestrze Testamentów.
Z Rejestru dowiesz się, czy dana osoba sporządziła i zarejestrowała testament oraz w jakiej kancelarii go złożyła. Nie poznasz jednak jego treści.
Pamiętaj, że zmarły mógł spisać testament własnoręcznie i zostawić go w domu lub dać komuś na przechowanie. Testament zarejestrowany i niezarejestrowany jest tak samo ważny.
Nabycie spadku w sądzie czy u notariusza?
Z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobierca nabywa spadek z mocy prawa. Niezależnie od tytułu powołania do dziedziczenia (testament czy ustawa), swojej woli, a nawet wiedzy w tym zakresie.
Aby formalności stało się zadość, nabycie spadku musi być poświadczone, czyli należy potwierdzić, że określone osoby są następcami prawnymi zmarłego. Co do zasady można to zrobić na dwa sposoby: na drodze sądowej albo u notariusza.
Nabycie spadku w sądzie – taniej
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny. Może to być zarówno spadkobierca, jak i jego wierzyciel., a także zapisobierca (osoba, na rzecz której zmarły dokonał zapisy testamentowego). Wzór znajduje się na stronie sądu.
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce ostatniego zamieszkania spadkodawcy. Wraz z nim składa się inne dokumenty, takie jak:
- akt zgonu spadkodawcy;
- akt małżeństwa (jeśli wnioskodawcą jest małżonek spadkodawcy);
- odpisy skrócone aktów urodzenia wnioskodawcy lub uczestników postępowania.
Uwaga! Trzeba pamiętać o odpisach wniosku. Składasz je jako załączniki w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników postępowania. Jeśli zatem poza wnioskodawcą (osoba składająca wniosek, np. żona) jest jeszcze dwóch innych uczestników postępowania (np. dzieci), to należy złożyć do sądu trzy wnioski.
Jeśli spadkodawca zostawił testament, to on również powinien zostać dołączony do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Gdy testamentu nie ma, sąd stwierdzi nabycie spadku na mocy samej ustawy.
Ze złożeniem wniosku wiąże się dokonanie opłaty sądowej w kwocie 100 zł. Wnosi się ją w znakach, które kupisz w kasie sądu lub przez internet (opłaty.ms.gov.pl).
Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, w której uczestniczy wnioskodawca oraz osoby mogące być spadkobiercami ustawowymi i testamentowi.
Sąd może wezwać na nie także osoby, które nie zostały wskazane we wniosku. Jeżeli stwierdzenie nabycia (lub odrzucenia) spadku następuje w ciągu sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, to po złożeniu oświadczenia każdy ze spadkobierców musi zapłacić 100 zł opłaty sądowej (chyba, ze już wcześniej to zrobił).
Nabycie spadku o notariusza – szybciej
Jeśli spadkobiercy są zgodni w kwestiach dotyczących dziedziczenia, nie muszą występować do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku. Dziedziczenie mogą poświadczyć u dowolnego notariusza (nie ma rejonizacji).
Samo sporządzenie aktu notarialnego to kwestia jednej, dwóch godzin. Postępowanie sądowe trwa kilka miesięcy, a więc notarialne załatwienie formalności to duża oszczędność czasu. Problemem może być zgromadzenie wszystkich spadkobierców.
Aby notariusza mógł sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, w kancelarii muszą stawić się wszyscy spadkobiercy, zarówno testamentowi, jak i ustawowi. Czy nie wystarczy, że przyjdzie tylko osoba, na której rzecz sporządzony został testament.
Różnice dotyczą także kosztów, u notariusza poświadczenie dziedziczenia kosztuje ok. 250 zł plus opłaty za odpisy.
Odrzucić czy przyjąć spadek?
Gdy zmarły w spadku zostawił długi, musisz się dobrze zastanowić, co zrobić. Możesz spadek odrzucić i wtedy nic nie dostaniesz, ale też nie spłacasz długów lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza – w takiej sytuacji odpowiadasz za długi tylko do wysokości odziedziczonych dóbr.
Dla przykładu: jeśli zmarły pozostawił dług w wysokości 30 tys. zł i samochód wart 20 tys. zł, to przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiadasz za dług do wysokości 20 tys. zł.
Jeśli w ciągu sześciu miesięcy nie złożysz oświadczenia o odrzuceniu spadku lub przyjęciu go z dobrodziejstwem inwentarza, automatycznie odziedziczysz długi spadkodawcy.
Prawo spadkowe w praktyce z wzorami pism
Czeka Cię sprawa spadkowa, złożenie pozwu o zachowek lub sporządzenie testamentu, a nie wiesz, jak sobie z tym poradzić? Oto poradnik, dzięki któremu SAMODZIELNIE załatwisz sprawy spadkowe i przygotujesz odpowiednie pisma (znajdziesz tu aż 10 wzorów pism, m.in. wzór testamentu, pozwu o zachowek czy wniosku o stwierdzenie nabycia spadku). Nie zwlekaj z załatwieniem spraw spadkowych – przekroczenie terminów może Cię kosztować dużo więcej niż ten poradnik!
Dzięki poradnikowi Prawo spadkowe w praktyce z wzorami pism będziesz w stanie SAMEMU:
- przeprowadzić sprawę spadkową i uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
- sporządzić testament,
- sporządzić pozew o zachowek,
- przeprowadzić dział spadku,
- rozliczyć się z urzędem skarbowym w sprawie podatku od spadku.
A to tylko najważniejsze zagadnienia. Zobacz, jaką jeszcze cenną wiedzę zawiera ten poradnik.
szczegóły: Prawo spadkowe w praktyce z wzorami pism»
Komentarze