Wspólność majątku spadkowego i dział spadku

Wspólność majątku spadkowego i dział spadku (podstawa prawna)

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosowane są odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie, który należy do spadku. Jeżeli którykolwiek z pozostałych spadkobierców nie wyrazi zgody, to rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia, które przysługują temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.

Dział spadku 

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy zawartej pomiędzy wszystkimi spadkobiercami lub na mocy orzeczenia wydanego przez sąd na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Gdy do majątku spadkowego wchodzi nieruchomość, to umowę o dział spadku należy sporządzić w formie aktu notarialnego.

Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

W przypadku dziedziczenia z ustawy dział spadku następuje między zstępnymi lub między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, ze darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę spadkową także na spadkobiercę, który dziedziczy ustawowo i niewymienionego w paragrafie poprzedzającym.

Na schedę spadkową nie podlegają zaliczeniu drobne darowizny, które są zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach.

Gdy wartość darowizny, która podlega zaliczeniu przewyższa wartość schedy spadkowej, to spadkobierca ma obowiązek zwrócić nadwyżkę. W wypadku takim nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny, ani spadkobiercy, który jest zobowiązany do jej zaliczenia.

Dalszy zstępny spadkodawcy ma obowiązek do zaliczenia na schedę spadkową darowizny, którą spadkodawca przekazał jego wstępnemu.

Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn, które podlegają zaliczeniu -  dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców, którzy są zobowiązani wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się  schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny, która podlega zaliczeniu.

Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku.  Przy zaliczeniu na schedę  spadkową nie uwzględnia się  pożytków przedmiotu darowizny.

Przepisy o zaliczeniu darowizn na schedę spadkową stosuje się odpowiednio do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę, która przyjęta jest w danym środowisku.

Na żądanie dwóch lub więcej spadkobierców - sąd może wydzielić schedy spadkowe w całości lub w części w taki sposób, że przyzna im pewien przedmiot lub pewne przedmioty, które należą do spadku jako współwłasność w określonych częściach ułamkowych.

Uwaga! Uchylenie się od skutków prawnych umowy o dział spadku zawartej pod wpływem błędu może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd dotyczył stanu faktycznego, który strony uważały za niewątpliwy.

Po dokonaniu działu spadku spadkobiercy mają wzajemny obowiązek do rękojmi za wady fizyczne i prawne według przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Rękojmia co do wierzytelności spadkowych rozciąga się także na wypłacalność dłużnika.

Podstawa prawna: art. 1035 - 1046 Kodeksu Cywilnego