Unieważnienie umowy – kiedy można unieważnić umowę?

Unieważnienie umowy. Kiedy można to zrobić?

Zawierając umowę wyrażasz oświadczenie woli, czyli deklarujesz, co chcesz zrobić. Niezależnie od tego , czy wynajmujesz dom, kupujesz komputer, przedłużasz abonament na telefon komórkowy czy rezerwujesz wycieczkę, z takiej umowy musisz się wywiązać.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy oświadczenie woli zostało obciążone wadą.

Brak świadomości przy zawieraniu umowy

Osoby, które po zawarciu niekorzystnej umowy, chcą z niej zrezygnować, najczęściej powołują się na brak świadomości i rzeczywiście, zgodnie z kodeksem cywilnym stan wyłączający świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli może być przyczyną unieważnienia umowy. Jednak najczęściej dotyczy to kwestii zdrowotnych, jak np. choroba psychiczna.

Uwaga! Na wyłączenie świadomości może mieć też wpływ alkohol, narkotyki lub środki farmakologiczne. Jeśli więc np. sprzedałeś znajomemu samochód, ale masz świadków, że znajdowałeś się wtedy w stanie upojenia alkoholowego, to możesz próbować taką umowę unieważnić.

Natomiast takie przyczyny jak trudna sytuacja ekonomiczna, zdenerwowanie towarzyszące podejmowaniu decyzji, niedojrzała osobowość czy po prostu lekkomyślność, nie ograniczają świadomości w stopniu, pozwalającym na uznanie umowy za nieważną.

Uwaga! Dlatego istotnych decyzji nie podejmuj nigdy pod wpływem emocji. Musisz je spokojnie przemyśleć.

Czynność prawna dokonana w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji jest bezwzględnie nieważna. Osoba, której sprawa dotyczy, starając się o jej unieważnienie, powinna się powołać na nieważność wynikającą z braku świadomości. To może być np. spadkobierca ustawowy, którego krewny, cierpiący na zaburzenia psychiczne, cały majątek zapisał zajmującej się nim przed śmiercią opiekunce.

Uwaga! Udowodnienie, ze oświadczenie woli zmarłego zostało obciążone wadą, należy do spadkobiercy, który z takim wnioskiem występuje do sądu cywilnego. Może przy tym korzystać z zeznań świadków.

Błąd lub umowa zawarta pod wpływem groźby

Wadą oświadczenia woli jest też błąd. Dochodzi do niego, gdy podejmujesz decyzję mając mylne wyobrażenie o sytuacji lub też o samej treści umowy. Tak np. będzie, gdy kupisz rasowego psa, który okaże się zwykłym mieszańcem, albo rzekomo firmowe spodnie, a w rzeczywistości będzie to podróbka.

Ale już nie wtedy, gdy podpiszesz umowę nie czytając jej.

Natomiast o groźbie możemy mówić, gdy określonej czynności dokonujesz wbrew sobie, pod wpływem presji.

Aby uchylić się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu lub groźby należy drugiej stronie umowy wręczyć pisemne oświadczenie.

Uwaga! Masz na to rok od dnia wykrycia błędu lub ustania obawy, którą się kierowałeś.  

Zdolność do czynności prawnych

Osoby ubezwłasnowolnione całkowicie nie mają zdolności do czynności prawnych. Jeśli taka osoba złoży oświadczenie woli (np. zawrze umowę najmu mieszkania), nie ma potrzeby rozważania, czy zostało ono dotknięte wadą, czy też nie, ponieważ i tak jest nieważne.

Osoby częściowo ubezwłasnowolnione oraz dzieci, które ukończyły 13 lat, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a to oznacza, że mogą decydować w drobnych, codziennych sprawach i dysponować własnym dochodem.

Natomiast zawarte przez nich umowy sprzedaży czy kupna mieszkania, samochodu albo drogiego sprzętu – bez zgody opiekuna – nie będą ważne.