Jak nie płacić podatku od darowizny?

Darowizna dla rodziny bez podatku

Podatku od darowizny nigdy nie płacą osoby, które ją przekazują. Jednak osoby obdarowane w większości przypadków są zobowiązane do odprowadzenia daniny na rzecz Skarbu Państwa.

Przepisy, które zwalniają nas z tergo obowiązku są tak zawiłe, że łatwo się w nich pogubić. Wtedy nas i naszych bliskich zaskakuje wezwanie z urzędu skarbowego - można je otrzymać nawet po wielu latach o otrzymania darowizny!

Dlatego przed przyjęciem lub wręczeniem darowizny, warto sprawdzić, jak uniknąć podatku.

Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego

Gdy obdarujesz osobę najbliższą, czyli współmałżonka, dziecko, wnuka, rodzica, dziadka , rodzeństwo, ojczyma, macochę lub pasierba, by nie płacić podatku od darowizny, obdarowany musi ją zgłosić do urzędu skarbowego.
Uwaga! Zgłoszenia do urzędu skarbowego (w miejscu zamieszkania obdarowanego) należy dokonać w ciągu 6 miesięcy od otrzymania darowizny.
Zgłoszenia dokonuje się na specjalnym formularzu SD-Z2. Formularz i pomoc w jego wypełnieniu otrzymasz w urzędzie skarbowym.

Zgłaszana do urzędu skarbowego darowizna musi być udokumentowana:
  • darowizna rzeczowa (np. samochodu, wartościowej biżuterii) - pisemną umową darowizny;
  • darowizna pieniężna - np. potwierdzeniem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego lub pokwitowaniem z przekazu pocztowego. 
Darowizna nieruchomości (np. działki, mieszkania, domu, garażu) może zostać przekazana tylko przed notariuszem. Wtedy zgłoszenia do urzędu skarbowego dokona notariusz.
Uwaga! Pamiętaj o zgłoszeniu darowizny do urzędu skarbowego, także gdy to Ty ją dostaniesz od bliskiej osoby.  

Rozważny wybór osoby obdarowanej

Gdy chcesz obdarować osobę bliską z jej współmałżonkiem (np. córkę i zięcia, brata i jego żonę, wnuczkę z mężem), przed zapłatą podatku uchroni przekazanie darowizny tylko dla osoby spokrewnionej, a nie dla obojga małżonków.

Gdy zamiast obdarować bliską osobę, obdarujesz małżonków, wtedy małżonek osoby bliskiej będzie musiał zapłacić podatek od darowizny zawsze gdy jej wartość przekroczy kwotę wolną od podatku:
  • dla zięcia, synowej (a także teścia i teściowej) kwota wolna od podatku wynosi obecnie 9637 zł;
  • dla małżonków rodzeństwa oraz małżonków wnucząt kwota wolna wynosi obecnie 7276 zł.
Jeśli chcesz obdarować małżeństwo, przekaż darowiznę np. wnukowi, a on może przekazać darowiznę do majątku wspólnego (swego i żony). Wtedy nikt nie zapłaci podatku (tylko trzeba dokonać zgłoszenia do US).
Uwaga! Gdy wspólnie z małżonkiem masz otrzymać darowiznę od bliskiej osoby, np. Twojego rodzeństwa, wtedy także korzystniejsza (czyli nieopodatkowana) jest darowizna tylko dla Ciebie.

Właściwa kolejność

Czasem o tym, czy obdarowany zapłaci podatek od darowizny, decyduje również kolejność wykonywania czynności.

Gdy osoba obdarowana nieruchomością sprzeda ją w ciągu 5 lat od jej otrzymania, będzie musiała zapłacić podatek od darowizny. Uniknie go tylko jeśli wykaże przed urzędem skarbowym, że wszystkie pieniądze ze sprzedaży przeznaczyła na swoje potrzeby mieszkaniowe.
Uwaga! Aby uniknąć podatku od darowizny i formalności skarbowych, łatwiej odwrócić kolejność: najpierw sprzedać nieruchomość, a następnie podarować bliskiej osobie pieniądze z jej sprzedaży.

Jak prawidłowo obliczać terminy w podatkach od darowizn?

Obdarowani nieruchomością nie mogą jej sprzedać przez pięć lat podatkowych. Gdy źle obliczysz 5-letni termin, zapłacisz podatek!
Dla przykładu: darowizna mieszkania nastąpiła 20 marca 2011 r. Pięć "zwykłych lat" upłynęło 20 marca 2016 r. Jednak "pełny rok podatkowy" trwa od 1 stycznia do 31 grudnia. Czyli termin "5 lat podatkowych" upłynie dopiero 31 grudnia 2016 r. , a sprzedaży bez podatku można dokonać od 1 stycznia 2017 r.
Termin na zgłoszenie podatku do Urzędu Skarbowego wynosi 6 miesięcy. Oblicza się go od dnia przekazania darowizny (np. 27 stycznia). Kończy się on z upływem 6 miesięcy - w tym samym dniu miesiąca (np. 27 lipca). Gdy w ostatnim miesiącu terminu nie ma dnia o tym samym numerze (np. 30), kończy się on w ostatnim dniu miesiąca (np. 28 lutego).
Uwaga! Jeśli obdarowany przez bliską osobę nie zgłosi do US otrzymanej darowizny w terminie 6 miesięcy, zapłaci wtedy podatek w wysokości 20% od wartości całej darowizny

Kiedy darowiznę wlicza się do spadku?

Przykładowe pytanie dotyczące tematu: rok temu zmarł mój ojciec. W testamencie uczynił mnie jedynym spadkobiercą (matka zmarła wcześniej). Jednak niedawno odezwał się do mnie jego syn z pierwszego małżeństwa z żądaniem wypłaty zachowku. 

Wprawdzie spadek po tacie jest symboliczny, ale kilka lat temu zapisał mi mieszkanie. Czy dolicza się go do spadku? Jeśli tak, to jak liczyć jego wartość - mieszkanie było bardzo zaniedbane, a je wyremontowałem je na własny koszt.

Czym jest zachowek?

Zachowek zabezpiecza interesy bliskich spadkodawcy, których pominięto w testamencie. Dotyczy to w pierwszej kolejności dzieci zmarłego i jego małżonka, przy czym dzieci dziedziczą niezależnie od tego, czy pochodzą ze związku formalnego, czy też nie - w jednym i drugim przypadku przejmują spadek w częściach równych.
Uwaga! Tak więc roszczenie brata jest jak najbardziej zasadne.
Zachowek to zawsze kwota pieniężna, a nie przedmiot. Jego wysokość odpowiada 1/2 wartości udziału, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym.
Uwaga! Jeśli z ustawy dziedziczyli obaj bracia, przy czym w drodze testamentu tylko jeden z nich został wskazany jako spadkobierca, to drugi z braci ma prawo do 1/4 majątku spadkowego.  

Darowizny wliczane do spadku

Do majątku dolicza się darowizny, które zostały dokonane za życia - niezależnie od tego kto je dostał. Nie liczą się tu drobne darowizny zwyczajowo przyjęte (czyli np. prezenty z okazji urodzin, imienin czy świąt).

Podobnie jak i te dokonane ponad dziesięć lat przed otwarciem spadku na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Uwaga! Ważne jest, by jeden z braci upewnił się, czy drugi na pewno nic od ojca nie dostał. Jeśli potwierdzi się, że nie (lub za mało), konieczne będzie wyliczenie kwoty zachowku. Można to zrobić samodzielnie lub zwrócić się o pomoc np. do radcy prawnego.

Darowizna a spadek: jak wyliczyć wysokość zachowku?

Do kwoty stanowiącej majątek należy doliczyć wartość darowanego mieszkania. Oblicza się to według stanu z chwili dokonania darowizny i według cen z dnia ustalania zachowku.

Zatem liczy się to, w jakim stanie było mieszkanie, kiedy jeden z braci otrzymał je od ojca i ocena, ile taka nieruchomość byłaby warta teraz, gdyby jej nie wyremontował.
Uwaga! Po wyliczeniu tej kwoty bracia powinni udać się to notariusza, gdzie wspólnie spiszą przedsądową ugodę o zachowek. Chyba, że nie dojdą do porozumienia - wówczas drugi z braci może wnieść pozew o zachowek i to sąd zajmie się sprawą. 

Potrzebujesz pomocy prawnika?

Porady prawne przez internet skutecznie i na czas» 

Komentarze

Czytaj także...