Darowizna a podatek - jak skorzystać ze zwolnienia?

Zwolnienie z podatku od darowizny

Generalnie obowiązuje zasada, że od darowizny trzeba zapłacić podatek, ale nie zawsze, a istotne znaczenie ma to, przez kogo zostaliśmy obdarowani. Gdy jest to osoba blisko spokrewniona, zaliczana do tzw. zerowej grupy podatkowej, przysługuje nam zwolnienie z podatku, niezależnie od wartości darowizny.

Uwaga! Przepisy prawa zaliczają do tej grupy: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwo, macochę i ojczyma, pasierba i pasierbicę. 

Jak skorzystać ze zwolnienia podatkowego od darowizny?

Ze zwolnienia podatkowego możemy skorzystać tylko pod pewnymi warunkami.

1. Należy zgłosić darowiznę właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Uwaga! Trzeba to zrobić w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. 

Zgłoszenia dokonuje się na specjalnym formularzu SD-Z2 ("Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub prawa majątkowych"). Można go pobrać ze strony internetowej ministerstwa finansów lub wziąć z urzędu skarbowego. Trzeba w nim podać szczegóły na temat darowizny, m.in.: stopień pokrewieństwa łączący nas z darczyńcą, udział procentowy w darowanym majątku (możemy dostać np. połowę domu), jego wartość rynkową, w przypadku nieruchomości (zienia, mieszkanie czy dom)- jej powierzchnię, w przypadku np. samochodu - markę, numer rejestracyjny i rok produkcji auta.

2. Jeśli dokonaliśmy darowizny pieniężnej, musi być ona dokonana przelewem na konto bankowe lub przekazem pocztowym.

Gotówkę należy przekazać przelewem na konto bankowe lub przekazem pocztowym.

Uwaga! Trzeba na nim zaznaczyć, że jest to darowizna i wskazać osobę, dla której jest przeznaczona. Gdy damy pieniądze z ręki do ręki, to osoba obdarowana zamiast radości może mieć kłopoty. Jeśli to najbliższa rodzina, taka forma przekazania pieniędzy zamyka drogę do zwolnienia podatkowego. Nie musimy zawiadamiać urzędu skarbowego, jeśli wartość majątku otrzymanego łącznie od tej samej osoby w ciągu ostatnich 5 lat nie przekroczyła kwoty 9639 zł. 

Darowizny od dalszej rodziny  

Tutaj rzecz wygląda inaczej. W takiej sytuacji podatek trzeba zapłacić, a jego wysokość zależy od wysokości darowizny oraz stopnia pokrewieństwa łączącego nas z darczyńcą.

Stawki podatku od spadków i darowizn 

W oparciu o ten drugi czynnik, przepisy wyróżniają trzy grupy podatkowe:

Grupa I, do której należą: zięć, synowa, rodzeństwo, teściowie. Trafi tu także darowizna od najbliższej rodziny (np. rodzica), gdy nie spełnimy wspomnianych wyżej warunków zwolnienia podatkowego, czyli w ciągu 6 miesięcy nie zgłosimy spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym albo przyjmiemy je do ręki.

Grupa II, do której należą: zstępni rodzeństwa (np. siostrzenica), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brak żony).

Grupa III - osoby dalej spokrewnione i obce.

Urząd skarbowy o darowiźnie należy powiadomić w tym przypadku w ciągu miesiąca od jej otrzymania. Zeznanie podatkowe składa się na formularzu SD-3, ("Zeznanie podatkowe od nabyciu rzeczy lub praw majątkowych").

Uwaga! Podatku nie obliczamy samodzielnie, zrobi to za nas urząd na podstawie danych, jakie zamieściliśmy na formularzu. 

Następnie dostaniemy powiadomienie, ile musimy zapłacić i będziemy musieli uiścić należności w ciągu 14 dni.

Uwaga! Jeśli darowizna ma formę aktu notarialnego, nie musimy wypełniać formularza SD-2 lub SD-3. Zgłoszenia dokonuje za nas notariusz.

Jeśli nie dopełnimy warunku zgłoszenia darowizny naczelnikowi urzędu skarbowego, wówczas darowizna podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla I grupy podatkowej. Zgodnie z nimi od wartości darowizny ponad 9367 zł należy uiścić podatek w wysokości 3,5 lub 7%. Gdy natomiast nie złożyliśmy zeznania, a podczas kontroli urzędu powołamy się na fakt otrzymania darowizny, zapłacimy tzw. stawkę karną w wysokości 20% wartości darowizny.

Kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego?

Jeśli darowiznę otrzymaliśmy od dalszych krewnych, nie musimy powiadamiać o tym urzędu skarbowego, jeśli jej wartość nie przekracza kwoty wolnej od podatku.

Dla każdej grupy podatkowej jest ona inna i wynosi:

• 9637 zł (I grupa);
• 7276 zł (II grupa);
• 4902 zł (III grupa).

Uwaga! Kwota wolna od podatku obejmuje wszystkie darowizny otrzymane od jednej osoby w ciągu 5 lat. 

Ewentualny podatek zapłacimy dopiero od nadwyżki ponad tę kwotę.