Praca nadliczbowa

Praca w godzinach nadliczbowych

Pracownik wykonuje pracę nadliczbową, gdy:

• jest to praca ponad obowiązujące go normy czasu pracy;
• jest to praca ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy,  który wynika z obowiązującego go systemu i czasu pracy .

Dla przykładu: pracownik, który zatrudniony jest w podstawowym systemie czasu pracy będzie wykonywał pracę nadliczbową, gdy będzie to praca ponad 8 godzin na dobę oraz ponad 40 godzin przeciętnie w tygodniu w danym okresie rozliczeniowym.

Natomiast pracownik, który zatrudniony jest w równoważnym systemie czasu pracy, gdzie dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy np. do 12 godzin, wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych, gdy pracuje ponad 8 godzin na dobę w dniach, w których zgodnie z grafikiem miał pracować 8 lub mniej godzin, a w dniach, w których miał pracować więcej niż 8 godzin - praca ponad liczbę, która miał przepracować. Pracą nadliczbową dla tego pracownika będzie także praca ponad 40 godzin przeciętnie w tygodniu w obowiązującym go okresie rozliczeniowym.

Pracownik może pracować w godzinach nadliczbowych tylko, gdy:

• konieczne jest przeprowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochron mienia lub środowiska lub usunięcia awarii;

• szczególnych potrzeb pracodawcy (zgodnie z limitem 150 godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym - umowa o pracę lub przepisy wewnątrzzakładowe mogą ustalić jednak wyższy limit).
  

Według przepisów pracownik nie może wykonywać pracy nadliczbowej więcej niż 416 godzin w roku kalendarzowym.

Pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje oprócz normalnego wynagrodzenia dodatek w wysokości:


100 % wynagrodzenia, gdy pracuje:

• w godzinach nadliczbowych, które przypadają: w nocy, w niedzielę i święta, które nie są dla pracownika dniami pracy;

• w godzinach nadliczbowych, które przypadają w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę i święto;

• w godzinach nadliczbowych, które są przekroczeniem średniotygodniowej normy czasu pracy;

• 50 % wynagrodzenia: za pracę w godzinach nadliczbowych, które przypadają w każdym innym dniu.
  

Jeżeli pracownik wykonuje pracę stale poza zakładem pracy, to wynagrodzenie wraz z dodatkiem za nadgodziny można zastąpić ryczałtem.


Pracodawca może zrekompensować pracownikowi pracę nadliczbową udzieleniem czasu wolnego od pracy, zamiast wypłaty dodatku. Na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy.


Pracodawca może także udzielić pracownikowi czasu wolnego bez jego pisemnego wniosku, ale w takim przypadku musi jednak udzielić mu czasu wolnego, którego wymiar jest o połowę wyższy niż liczba przepracowanych nadliczbówek, a więc 1 przepracowana godzina nadliczbowa = 1,5 godziny czasu wolnego.


Pracodawca udziela pracownikowi czasu wolnego najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego.

Pamiętaj! Udzielenie pracownikowi czasu wolnego nie może byc powodem do obniżenia wynagrodzenia, które mu się należy za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

Pracodawca nie może zatrudniać w godzinach nadliczbowych:

• kobiet w ciąży;

• pracowników, którzy opiekują się dzieckiem do lat 4 bez ich zgody;

• pracowników, którzy są zatrudnieni na stanowiskach, na których występują przekroczenia najwyższych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia;

• pracowników niepełnosprawnych, chyba, ze zatrudniono ich przy pilnowaniu lub właściwy lekarz wyrazi na to zgodę. 
  

Pamiętaj! Tygodniowy wymiar czasu pracy pracownika wraz z godzinami nadliczbowymi nie może przekroczyć przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.